Sinar Harian : Tasik Ringlet Makin tenat ...

 

CAMERON HIGHLANDS - Banjir lumpur di Lembah Bertam, yang mengorbankan empat nyawa pada 23 Oktober lalu, sewajarnya membuka mata ramai pihak terutama penduduk setempat bahawa Tasik Ringlet sudah semakin 'tenat'.

 

Tasik buatan manusia ini, yang menakung air bagi menjana elektrik di Empangan Hidroelektrik Sultan Abu Bakar, sebenarnya sudah tidak lagi dapat menampung kapasiti seperti ia mula beroperasi 50 tahun lalu.

Kelodak, pasir dan sampah sarap yang dibawa dari hulu sungai juga membuatkan tasik seluas 0.5 kilometer persegi ini hilang sebahagian fungsi keduanya, iaitu menebat banjir.

Dalam kejadian 1 pagi itu, banjir lumpur melanda Lembah Bertam, Ringlet, apabila air sungai melimpah susulan pelepasan air Empangan Sultan Abu Bakar. Akibat insiden itu, empat maut, termasuk seorang yang meninggal dunia kerana serangan jantung. Ia turut memusnahkan 80 kediaman dan kira-kira 100 kenderaan.

Air keruh, berkeladak

Tinjauan dari udara di kawasan itu mendapati air tasik dan sungai-sungai yang mengalir ke dalamnya keruh berwarna seperti teh tarik, tanda ia penuh lumpur dan kelodak.

Selain itu, lereng-lereng bukit di sekeliling kawasan yang teruk dilanda banjir lumpur dua minggu lalu kebanyakannya ditarah secara agresif untuk pembangunan.

Keadaan air empangan yang keruh seperti warna teh tarik tanda dipenuhi lumpur dan keladak

Di hulu sungai, kelihatan kebun-kebun sayur dan tanaman lain serta pembukaan tanah giat berjalan, sebahagiannya kelihatan tidak terkawal.

Dari udara juga kelihatan beberapa buah jentera di tepi sungai untuk mengeluarkan kelodak, pasir dan sampah manakala bot-bot kecil membersihkan permukaan tasik daripada sampah sarap.

Hakikatnya, Tenaga Nasional Berhad (TNB), membelanjakan lebih RM180 juta sejak lima tahun lalu untuk membersihkan Tasik Ringlet dan Empangan Hidroelektrik Sultan Abu Bakar.

Kira-kira 350,000 meter padu keladak dikeluarkan dari Tasik Ringlet setiap tahun. Namun, usaha itu tidak mampu mengatasi jumlah pengumpulan mendapan di tasik berkenaan yang dianggarkan 500,000 meter padu setahun.

Sejumlah RM300,000 lagi dibelanjakan setiap tahun untuk membersihkan permukaan dan dasar tasik daripada sampah sarap yang mencecah 200 metrik tan setahun.

Sambil menelusuri kawasan tasik dan empangan itu, Bernama diberitahu bahawa dua pertiga daripada Tasik Ringlet mengandungi mendapan dan ini bermakna hampir 27 meter kedalaman tasik itu dipenuhi dengan kelodak dan pasir serta sampah sarap yang separa timbul.

Mendapan dan Sampah sarap

Menerima aliran air dari empat batang sungai iaitu Sungai Ringlet, Bertam, Habu dan Tenom, Tasik Ringlet dianggarkan berkapasiti takungan 4.6 juta meter padu air.

Namun kini tidak lebih daripada 9.0 meter sahaja ketinggiannya yang berair, bermakna kapasiti tasik itu berkurangan sehingga ke paras hampir 2.0 juta meter padu.

 

Penerokaan agresif tanah didapati sumbang kenaikan mendapan lumpur dan pasir.

Penerokaan tanah untuk pembangunan dan pertanian yang giat dijalankan di Cameron Highlands terutama di lereng-lereng curam dan bukit, menyebabkan hakisan dan ini memburukkan lagi keadaan, menjadikan masalah mendapan di Tasik Ringlet semakin kritikal.

Jika dikumpulkan jumlah mendapan ini, saiznya boleh dianggarkan seluas sembilan padang bola dengan ketinggian hampir 6.0 meter bersamaan dengan kira-kira 500,000 meter padu pengumpulan mendapan kelodak setahun.

Risiko banjir

Pengurus Besar Stesen-stesen Janaelektrik Cameron Highlands, Bahagian Penjanaan Tenaga Nasional Berhad (TNB), Mustafa Hashim berkata: “Apabila hujan turun dengan lebat, risiko limpahan air sungai dan empangan boleh berlaku pada bila-bila masa. Hujan lebat berpanjangan dan mendapan kelodak, pasir serta sampah sarap menambahkan risiko.

Pandangan atas kawasan perumahan dan pertanian Lembah Bertam yang terjejas akibat banjir lumpur,
bulan lalu.

“Ketika banjir baru-baru ini, keadaan diburukkan lagi oleh alur masuk terowong bawah tanah ke unit penjanaan yang tersumbat,” jelas Mustafa, yang sebelum ini bertugas di Empangan Kenyir, Terengganu.

Pada hari kejadian, paras air tasik naik dengan drastik iaitu 1.96 kaki (kira-kira 0.6 meter) sejam, dan ia adalah 13 kali ganda berbanding musim tengkujuh sebelum ini.

Akibatnya, air empangan tasik terpaksa dilepaskan secara manual melalui satu pintu alur limpah bagi mengelakkan kejadian buruk sekiranya air dilepaskan secara automatik menerusi empat pintu alur limpah.
   
Skim hidroelektrik



Skim Hidroelektrik Cameron Highlands, yang mula beroperasi pada 1959, terdiri daripada dua skim yang bercantum menjadi satu iaitu skim hidroelektrik Cameron Highlands di Pahang dan skim hidroelektrik di Batang Padang, Perak.

Menggunakan jenis sistem ‘run-of-the-river’, skim ini mendapat punca air dari alur masuk sepanjang sungai dan kawasan tadahan di Cameron Highlands dan Batang Padang.



Pembukaan kawasan pertanian tanpa kawalan punca mendapan lumpur dan pasir lalu

mengalir ke anak sungai dan empangan Sultan Abu Bakar, Ringlet

 Sungai-sungai utama di sepanjang skim hidroelektrik Cameron Highlands ini iaitu sungai - Pla’aur, Telom, Terla, Ikan, Kodol, Kial, Bertam, Ulu Merlah, Habu, Kilat, Ulong dan Ringlet.

Air daripada Sungai Ringlet, Bertam, Habu dan Tenom akan memenuhi Tasik Ringlet melalui terowong bawah tanah sepanjang 11.0 kilometer, memasuki alur masuk Bertam untuk disalurkan ke stesen janaelektrik Sultan Yussuf di Batu 19 Cameron Highlands.

Air berkenaan disalurkan ke Empangan Jor sebelum mengalir melalui terowong bawah tanah Menglang sejauh 14.5 kilometer sehingga ke stesen jana eletrik Sultan Idris II. Stesen terakhir ialah di stesen janaelektrik Odak di Batu 7, Cameron Highlands.

 

Kredit sumber Berita Sinar Harian : Klik